Alışverişe Başla | 850 TL üzeri kargo BEDAVA!

Dünyada Çay Kültürü

“Çay dünyanın gürültüsünü unutmak için içilir”

T’lenYi Heng

Çayın dünyada sudan sonra en çok tüketilen içecek olduğunu biliyor muydunuz? Tiryakiler iyi bilir, günün her saatinde ayrı bir seromoniye vesile olan çay, ister kahvaltı keyfimizin olmazsa olmazı, ister gün ortasında yorgunluğumuzu alan bir kurtarıcı, ister akşam vakti dost sohbetlerinin eşlikçisi olsun günlük rutinimizin ayrılmaz bir parçasıdır.

Bu yazımızda sizleri dünyanın dört bir yanındaki çay kültürlerinden söz edeceğimiz keyifli bir yolculuğa çıkaracağız. Çayınızı hazırlayıp arkanıza yaslandıysanız başlıyoruz…

Çay Nedir?

Çay denince aklımıza hemen siyah çay gelse de aslında çay, çeşitli bitkilerin yapraklarının, tomurcuklarının veya çiçeklerinin sıcak suyla demlenmesiyle hazırlanan içeceklerin genel adıdır. Açık ara en yaygın olanı, çay bitkisi olarak bilinen Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilen siyah, yeşil, beyaz ve oolong çaylarıdır. Evet yeşil çay da siyah çay da aslında aynı bitkinin yapraklarıdır. Bu çaylar arasındaki temel fark, üretim süreçlerinde gerçekleşen kimyasal değişimlerdir.

Siyah çay tamamen fermente edilmiş ve tam okside edilmişken, yeşil çay fermente edilmemiş ve okside edilmemiştir. Oolong çay ise yarı fermente edilmiş ve yarı okside edilmiştir. Beyaz çay ise işlenmemiş çaydır, sadece toplanır ve sonra kurumaya bırakılır.

Bu kimyasal farklılıklar, çayların tadı, rengi ve sağlık üzerindeki etkilerinde belirleyici rol oynar. Her bir çay türü kendine özgü aroması ve sağlık faydalarıyla çayseverlere geniş bir yelpaze sunar.

Çayınızı Nasıl Alırdınız?

Her bir kültürde çay içimi, içeceğin tadını ve sosyal etkileşimini zenginleştiren özel bir ritüel haline gelmiştir. Kimileri yeni demlenmiş çayı bardağa koyar koymaz sıcacık içmeyi sever, kimileri ise yaz sıcaklarının vazgeçilmezi soğuk çaya düşkündür. Kuzey Afrika’da taze nane ile servis edilen çay ferahlatıcı bir etki yaratırken, Hindistan’da süt, baharat ve şeker ile içinizi ısıtır. Türkiye’de ince belli cam bardakta gelir, İngiltere’de porselen fincanda servis edilir. Herkesin kendi damak zevkine göre şekersiz veya şekerli tercihi vardır, çay kültürü ise bu çeşitlilikle birlikte renklenir.

Çayın Faydaları Nelerdir?

Çeşitli bitki çaylarının her birinin kendine özgü faydaları vardır ve her yudumda sağlığınıza katkıda bulunur. Çayın içeriğinde bulunan polifenolik bileşikler sayesinde gösterdiği antioksidan etkiyle DNA yapısına zarar veren, yaşlanmayı hızlandıran serbest radikalleri bloke ederek hücre sağlığını koruduğu ve kronik hastalıkları önlemeyi desteklediği bilimsel araştırmalarla gösterilmiştir.

Siyah çay, A, K, C, B vitaminleri içerir, aynı zamanda antioksidanlar açısından zengin olması nedeniyle kalp sağlığına iyi gelir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Yeşil çay da güçlü bir antioksidandır, aynı zamanda metabolizmayı hızlandırır ve kilo kontrolüne yardımcı olur. Faydaları saymakla bitmeyen oolong çayı, en yüksek düzeyde antioksidan içeren çay çeşididir; içeriğindeki flavonoidler, kansere karşı etkilidir ve kateşin maddesi kolestrolü düşürür. Bunların yanı sıra, kan basıncını düşürdüğü, kalbi koruduğu ve kemikleri güçlendirdiği bildirilmiştir.

Dünya’da Çay Kültürü

Bugün HindistanÇinSri LankaJaponya ve Tayvan başta olmak üzere yaklaşık 30 ayrı ülkede çay üretilmektedir ve pek çok kültürde çok uzun zamandır çay, vazgeçilmez bir yere sahiptir. Çayın tarihçesi binlerce yıl öncesine uzanıyor. Rivayetlere göre, çayın keşfi M.Ö. 2737 yılında Çin İmparatoru Shen Nong’un kaynayan suya tesadüfen düşen çay yapraklarını fark etmesiyle başladı. Antik Çin’de çay, yaşamın yedi temel ihtiyacından biri olarak kabul edilirdi ve uzun zaman ilaç olarak kullanıldı. Çin’de çay, zamanla bir ritüel haline geldi ve bu kültür önce diğer Asya ülkelerine sonra da tüm dünyaya yayıldı.

Günümüzde Çin’de en çok yeşil çay tercih ediliyor. Özenle toplanan çay yaprakları yavaşça demlenir ve nezaketle servis edilir. Her aşama, saygı ve içtenlik göstergesi olan bir seremoninin parçasıdır. Aynı zamanda spiritüel bir düzeyde zen budizmi ile bağlantılı olarak meditasyonlardan önce canlanma ve konsantrasyon aracı olarak kültürde önemli bir yere sahiptir.

Çayı spiritüel kültürün bir parçası olarak gören bir diğer ülke ise, “çay törenleri” (chanoyu) ile ünlü Japonya. Her hareketin ve adımın bir anlamının olduğu çay törenleri, Zen Budizmi’nin bir parçası olarak gelişmiş ve bir sanat formu haline gelmiştir. Bu törenlerde matcha adı verilen toz haline getirilmiş yeşil çay kullanılır. Matcha, sıcak suyla bambu bir çırpıcı kullanılarak köpürtülür ve pürüzsüz bir kıvam elde edilir.

Batıda ise çayın kültürdeki yeri ne kadar farklı da olsa daha az değildir. BBC’nin haberine göre İngilizler yılda 60 milyar fincan çay içiyor. Çay kültürü öylesine yerleşik ki iş molalarına çay molası adı verilir. Canlanmak için bundan daha iyi bir seçenek düşünülemezdi.

Çin’deki kadar olmasa da İngiltere’de de çay ritüelleri epey eskiye dayanır; “beş çayı” ritüeli Victoria dönemine kadar uzanır. Limonlu ya da sütlü servis edilen İngiliz çayı porselen çay takımlarıyla yanında mutlaka ikramlarla servis edilir.

Hindistan’da ise çayın bambaşka bir adı hem de bambaşka bir tadı var. Masala chai olarak bilinen sütlü çay, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, tarçın, karanfil, zencefil ve kakule gibi baharatlarla servis edilir. Adı da tadı da farklı olsa da, çayın kültürdeki yeri değişmez. Hindistan’da da çay, günlük hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır ve her köşe başında bir “chaiwala” (çaycı) bulmak mümkündür.

Kuzey Afrika’da ise çay, genellikle taze nane yapraklarıyla zenginleştirilir ve özellikle sıcak günlerde ferahlatıcı bir içecek olarak tercih edilir. Özellikle misafirlere çay ikram etmek oldukça yaygındır ve sosyal etkileşimlerin önemli bir parçası olarak günün her saatinde tüketilir.

Ülkemizde de çay tüketimi oldukça yaygındır. Sabah kahvaltısından akşam sohbetlerine kadar her anımızda çayın yeri ayrıdır. Kahvaltılarda ince belli bardaklarda sunulan demli çay olmazsa olmazdır. Akşam yemeğinden sonra demlenen akşam çayının yeri ayrı, günün yorgunluğunu atmak için içilen yorgunluk çayının yeri ayrıdır. Bizde çay denince akla siyah çay gelir ve özel demliklerde yavaşça demlenir. Özellikle bergamotlu çayın seveni çoktur. Kimi zaman bir tek karanfil, kimi zaman birkaç kakule, kimi zaman bir dilim limon ile tercih edilir.

Son Yudumu Aldıysanız Tazeleyelim…

Geleneksel tatlar kültürlerdeki vazgeçilmez yerlerini korumaya devam ederken, farklı aromalar ve yeni demleme teknikleriyle çay kültürü sürekli olarak gelişiyor. Özellikle son yıllarda, çay dünyasında yeni bir dönem başladı. Yaratıcı karışımlar, organik ve doğal malzemelerle zenginleştirilmiş çeşitler ve modern demleme teknikleri, çay tutkunlarının beğenisine sunuluyor. Özellikle mavi butterfly pea, yerba mate, pu-erh, roiboos ve genmaicha gibi sıradışı çaylar listenin ön sıralarında yer alıyor.

Geleneksel çaylarda beklentilerinizi aşmak ve yepyeni lezzetlerle tanıştırmak için Cihangir’deki mekanımıza bekliyoruz…

ADRES
Kuloğlu Mahallesi, Ağa Hamamı Sokak, No: 13/A
34433, Beyoğlu/İstanbul, Türkiye

TELEFON
+90 507 785 51 85

Çaylarımıza göz atın:

Go to top